Jaap Korteweg en Niko Koffeman richtten in 2007 De Vegetarische Slager op. Nu zijn ze als Those Vegan Cowboys begonnen aan een nieuwe missie: het maken van melk zonder koe.

Het duo zoekt een speciale schimmel die gras kan omzetten in de eiwitten die in koemelk voorkomen. Ze loven daarvoor een beloning van 2,5 miljoen euro uit.

Korteweg en Koffeman denken zeven jaar nodig te hebben om koevrije melk te ontwikkelen en in de winkels te krijgen.

Jaap Korteweg en Niko Koffeman zijn op jacht naar een schimmel. En niet zomaar eentje: een schimmel die gras om kan zetten in melk.

Dat is het ontbrekende puzzelstukje om veganistische melkproducten te maken zonder tussenkomst van een koe – en zonder dierenleed, mestproductie en stikstofuitstoot.

Ze loven een premie van 2,5 miljoen euro uit voor degene die kan leveren wat zij zoeken. “We kunnen niet wachten om jouw schimmel te ontmoeten”, schrijven ze op hun website.

Korteweg en Koffeman hebben een reputatie hoog te houden. De twee richten in 2007 De Vegetarische Slager op dat vleesalternatieven maakt op basis van soja. De producten hebben ludieke namen als roockworst, gehacktbal en bofkipburger.

Eind 2018 verkopen ze hun bedrijf aan multinational Unilever. Financiële details blijven onder de pet, maar analisten van ING schatten het verkoopbedrag op minstens 30 miljoen euro.

Onder de vleugels van de levensmiddelengigant kan De Vegetarische Slager uitgroeien tot 'de grootste slager ter wereld', een ambitie die Korteweg vanaf de start openlijk heeft uitgesproken.

Producten van De Vegetarische Slager liggen inmiddels in meer dan 4.000 winkels in zeventien verschillende landen in de schappen. En bij honderden Burger King-vestigingen in Europa kunnen klanten hun tanden zetten in de vleesvrije Rebel Whopper, met de burger van Korteweg en Koffeman.

Het vervolg op De Vegetarische Slager: Those Vegan Cowboys

Missie geslaagd, bedrijf verkocht, tijd om te rentenieren, zou je zeggen. Maar stilzitten is niet aan het duurzame duo besteed. Ze richten zich al gauw op een nieuwe missie: veganistische melk produceren.

Melkvervangers op basis van soja, haver of amandelen liggen al in de winkel, maar Koffeman en Korteweg willen een stap verder: melk uit gras maken zonder tussenkomst van een koe.

Eind mei onthullen ze de naam en het logo van hun nieuwe initiatief: Those Vegan Cowboys. Op de persfoto's staan Korteweg en Koffeman tussen het hoge gras, gehuld in jeans, cowboyhoed en boerenkiel.

Foto: Those Vegan Cowboys
Foto: Those Vegan Cowboys

"Het idee om dit te gaan doen, is al heel oud", zegt Korteweg tegen Boerderij.nl. "Het is misschien wel twaalf jaar geleden dat ik mijn voornemens heb gepresenteerd, op een bijeenkomst met Wageningse studenten. Ik noemde het bijna in één mond met De Vegetarische Slager. Ik heb ook altijd gezegd dat ik er verder mee aan de slag wilde gaan na De Vegetarische Slager."

Koffeman en Korteweg pakken het serieus aan. Met de opbrengst van De Vegetarische Slager hebben ze het laboratorium van biotechbedrijf Oxyrane op het terrein van de Universiteit Gent overgenomen. Daar sleutelt het onderzoeksteam aan de methode om melk zonder koe te maken.

De magen van een koe imiteren met schimmels

Het principe is simpel: Those Vegan Cowboys willen op mechanische wijze nabootsen hoe een koe gras verteert. De herkauwers hebben een stelsel van vier magen dat de groene sprieten met hulp van micro-organismen afbreekt tot losse bouwstenen. De koe zet dat uiteindelijk om in melk.

Koffeman en Korteweg zijn op zoek naar een schimmel die hetzelfde kan. Stop die in een ketel met gras, laat het fermenteren en na een tijdje komen de bestandsdelen van melk eruit.

Nu zijn er genoeg schimmels die gras een lekker hapje vinden. Een gazon met ronde, dode plekken is daar het bewijs van. De uitdaging is om een schimmel te vinden die gras omzet in de juiste eiwitten. Koemelk bestaat namelijk uit twee soorten proteïnen: 80 procent is caseïne, 20 procent is wei.

"Het zoeken is er vooral op gericht om die schimmels te vinden die deze taak aankunnen of daarvoor zijn aan te passen", zegt Korteweg tegen Boerderij.nl. De rest van de bestandsdelen, zoals vetten en suikers, kan achteraf worden toegevoegd aan de veganistische melk.

Beloning van 2,5 miljoen euro voor de juiste schimmel

De onderzoekers in het Gentse lab proberen stukjes DNA in te bouwen om zo de schimmel met de juiste eigenschappen te creëren. Dat is een tijdrovende klus: Korteweg denkt een jaar of zeven nodig te hebben voordat de koemelk zonder koe in de winkel ligt.

Het kan mogelijk sneller. Misschien is er al een wetenschapper of bedrijf dat precies de juiste schimmel op de plank heeft liggen. Vandaar de premie van 2,5 miljoen euro om die in handen te krijgen. "Dat is wel echt een droomscenario", aldus Korteweg tegen RTL Nieuws.

Op hun website maken Those Vegan Cowboys hun eventuele partner alvast lekker met het vooruitzicht om miljonair te worden en "een sleutelrol te spelen in de transformatie van het wereldwijde voedselsysteem".

Duurzamere melk, yoghurt en kaas

Korteweg en Koffeman zijn niet de enigen die koevrije zuivel ontwikkelen. De synthetische melk van Perfect Day is zelfs al enkele jaren te koop. Het Amerikaanse bedrijf maakt ook yoghurt, kaas en ijs.

Perfect Day heeft een genetisch gemodificeerde gist ontwikkeld die plantaardige suikers omzet in melkeiwitten. Bijkomend voordeel: hun melk bevat geen lactose, zodat mensen met een lactose-intolerantie het probleemloos kunnen drinken.

Korteweg wil ook diervrije, lactose-loze zuivel maken, maar dan met gras. "Gras is heel duurzaam. Het groeit vanzelf. Je kunt het oogsten en het groeit gewoon verder. Zonder kunstmest of pesticiden", zei hij in 2019 tegen BN DeStem.

Voor het productieproces van Those Vegan Cowboys is zeker vijf keer minder gras nodig dan de huidige manier om melk te maken met koeien, zegt Korteweg, die al hardop droomt over een nieuwe inrichting van het Nederlandse landschap: overbodig grasland kun je teruggeven aan de natuur.

Maar eerst dus die schimmel vinden. De medeoprichter van De Vegetarische Slager houdt tegenover RTL Nieuws een slag om de arm. De weg is nog lang. Maar hij blijft optimistisch: "Wetenschappers zeggen unaniem: dit is een kwestie van tijd en geld en dat het gaat lukken."

Lees meer over vegan voedsel: